Gipuzkoako euskara planaren lau artikulu indargabetu ditu EAEko Auzitegi Nagusiak, euskara lehenesteak “koofizialtasunaren araua” urratzen duela argudiatuta
“Jasotzaileak eremu soziolinguistiko eta herritar euskaldunak direnean” ere ez du onartzen euskaraz bakarrik aritzea, baina erabakiaren aurrean “sendotasuna eta ausardia” eskatu die UEMAk erakundeei
2013-2017 arteko euskara plana onartu zuen aurreko agintaldian Gipuzkoako Foru Aldundiak, eta euskara lehenetsitako hizkuntza izatea erabaki zuen, bi hizkuntza ofizialen desoreka berdintzeko eta euskararen normalizazioari benetan heltzeko, “eskubide osoz”. Planaren baitan, besteak beste, agerraldi publikoak euskaraz egitea eta kontratazio publikoetan hizkuntza irizpideak jartzea onartu zuen, beti ere euskaraz ez dakiten herritarren hizkuntza eskubideak bermatuz.
Orain, plan haren lau artikulu indargabetu ditu EAEko Auzitegi Nagusiak.
Berria egunkariak jakinarazi duenez, honakoak dira bertan behera utzitako artikuluak:
5. artikulua: Komunikazio instituzionala. Agerraldiak euskaraz egitea —itzulpen zerbitzua jarrita—, eta “jasotzaileak eremu soziolinguistiko eta herritar euskaldunak direnean” euskaraz egitea. Auzitegiak atzera bota du euskaraz bakarrik egitea.
8. artikulua: Kontratazio administratiboak. Hizkuntza irizpideak zehaztu zituzten aldundiak kontratuak egiten dituenerako. Epaileek baliorik gabe utzi dute puntu hori, uste baitute hizkuntza irizpide horiek ezin direla jarri “edozein jardun edo zerbitzuren kontratazioan”; ohartarazi dute soilik herritarrekin zuzeneko harremana duten jardunetan jar daitezkeela irizpide horiek
11. artikulua: Argitalpenak. Bi hizkuntzak erabiltzea zehaztu zuten, euskarari lehentasuna emanda. Baina beste puntu bat ere bada: “eremu soziolinguistiko edo hartzaile euskaldunak” direnean, euskaraz egitea argitalpenak. Epaileak atzera bota du, bosgarren artikuluaren argudio berberarekin.
13. artikulua: Internet. Ezarri zuten diputazioaren webguneetan euskarazko bertsioa agertuko dela lehenik, eta handik jarriko dutela gaztelaniazko edo beste hizkuntza batzuetarako aukera, “horrelakorik badago”. Hor ikusten du arau-haustea auzitegiak: “horrelakorik badago” horretan, “diskriminazioa” dagoela euskaldunen eta erdaldunen artean.
Gipuzkoako Foru Aldundiaren euskara planaren aurkako sententzia, lehendik ere dozenaka udalerri euskaldunek jasotakoen ildotik dator. Izan ere, Espainiako Gobernuaren ordezkaritzak dozenaka salaketa jarri zituen udalerri euskaldunen aurka, aktak euskara hutsean jasotzeagatik, diru laguntza publikoetan euskara lehenesteagatik, edota euskara behingoz normalizatzeko hizkuntza irizpide aurrerakoiak onartzeagatik.
Erabakiak, beraz, ez du harritu UEMAko lehendakari Josu Labaka, baina oso larria iritzi dio sententziari.
Labakaren hitzetan, “beste behin ere, euskaraz bizitzea posible izan dadin, gazteleraz ere bizi behar dugula esaten digute legearen hizkera erabilita. Ezin dugula euskaldunak soilik izan. Ezin garela euskaraz soilik aritu. Oso larria da. Zapaldua izan dena duintzeari eta eskubide osoz bere lekuan jartzeari erreparoa diote oraindik inguratzen gaituzten hizkuntza erraldoiek, eta alde dituzte legeak eta bitarteko guztiak. Gutxitutako hizkuntza bat normalizatzeko, ordea, ezinbestekoa da lehenestea, eta bereziki sustatzea. Logika hutsa da”.
Gainera, udalerri euskaldunetan egoera are nabarmenagoa delakoan dago UEMAko lehendakaria: “Udalerri euskaldunetan euskaraz bizi gara, eta euskara ez dakiten herritarrak euskarara erakartzeko politika ausartak eta aurrerakoiak bideratzen ditugu. Hala ere, kostatzen ari zaigu erabilerari eustea, inguratzen gaituen guztia beste norabide batean doalako. Herritarren sentsibilizazioa, ahalduntzea, eta hizkuntza ekologiaren kontzeptua lantzeko egundoko lana egiten dugu, arnasguneei eustea herri honen oinarriari, izaerari eta kulturari eustea dela sinetsita. Euskarak benetan normalizatu eta duindu dadin politika ausartak bideratzen laguntzen diegu udalei, eta ildo horretan urratsak egiten dituzten erakunde publikoen bidelagun gara. Baina euskararen aldeko pauso bat ematen dugun bakoitzean, kolpea dator atzetik. Etsigarria da euskarari bidezidorrak zabaltzeko epaitegi, helegite eta sententzien artean ibili beharra beti, inguruko erdara erraldoiek guztia eskura duten bitartean”.
Horregatik, “sententziak sententzia, udalei eta erakunde publikoei lanean segitzeko eta inolako beldurrik eta lotsarik gabe euskara lehenesteko deia” egin nahi die UEMAko lehendakariak, mankomunitatea osatzen duten 84 udalerrien izenean. “Guztien artean 245.000 biztanleko lurgune euskalduna osatzen dugu, eta harro esan eta erakutsi nahi dugu euskaldunak garela, euskaraz garela eta euskaraz bizitzen jarraitu nahi dugula”.
Gai honi buruzko informazio osagarria:
· Gipuzkoako Foru Aldundiaren lau artikulu indargabetu ditu EAEko Auzitegi Nagusiak (berria.eus, 2017-06-23).
· Gipuzkoako Aldundiaren euskara planaren bost artikulu baliogabetu ditu EAEko Auzitegi Nagusiak (naiz.eus, 2017-06-23).
· Helegitea jarriko du diputazioak (berria.eus, 2017-06-23).
· Epaia salatu dute UEMAk eta Kontseiluak (berria.eus, 2017-06-23).
· Tumban la exigencia del euskera para contratar con la Diputación de Gipuzkoa (elespanol.com, 2017-06-21).
