Jabier Zabaleta Orioko Udaleko euskara teknikaria da. Euskarak Orion bizi duen egoeraz galdetu diote Karkara Orio eta Aiako oinkarian.
Euskara osasuntsu ikusten duzu Orion?
Beste galdera batekin erantzungo dizut: non dago euskara Orion baino osasuntsuago?
Esango nuke euskara nahiko osasuntsu dagoela Orion eta alor askotan aurrerapen handia egin duela (gazteen erabilera eredugarria da, adibidez; eta alor formalean asko aurreratu dugu: irakaskuntzan, administrazioan, komunikabideetan…); hala ere, horrekin batera, esan behar da baditugula kezkatzeko motiboak ere, batez ere ikusita zenbateraino normaldu zaigun gaztelaniaren erabilera lehen ia guztiz euskararenak ziren esparru intimoenetan: lagunartean eta familian. Aurten, esaterako, LH4, LH5 eta LH6ko ikasleen artean egin dugun galdetegiaren bidez ikasi dugu, haur horien etxeetan, beren artean euskaraz egiten duten gurasoak %40 baizik ez direla eta %55ek gaztelaniaz egiten dutela. Hori bada zerbaiten sintoma.
Gazteen arten osasuntsu dago; helduen artean, ordea, kutsatuago. Ekimenak egin dituzue horiek aktibatu eta euskararen erabilera sustatzeko. Fruituak eman dituzte?
Orioko haur eta gazteak ia erabat euskaraz bizi dira eta hori arrazoi sendoa da itxaropentsu izateko etorkizunera begira. Azken aldian, ordea, kezkatuta gabiltza helduen erabilerarekin, sumatzen dugulako herriko euskaldun askok, nahiz euskaraz ederki jakin, joera duela gaztelaniaz egiteko lagun artean edota etxeko giroan. Esparru horiek, tradizionalki, euskararenak izan dira Orion —baita euskara debekupean egon zenean ere—; baina orain, ikusten dugu euskarak terrenoa galdu duela hor eta horrek kezka eragiten digu.
Herri euskaldun askotan ari da zabaltzen kezka hori eta nahiko lan badugu joera horri aurre egiteko bide egokia zein ote litekeen asmatzen.
Orokorrean, uste dugu euskal hiztunak aktibatu behar ditugula. Gaur egun gero eta normalagoa da herritarrek bi hizkuntza edo gehiago jakitea eta, hortaz, bata ala bestea egin, askotan, hiztunaren aukera da. Guk hiztun horrek euskaraz egitea aukera dezan nahi dugu eta helburu horri begira abiatu ditugu Euskaraz bizi-bizi egitasmoa eta Aita, ama… kontu bat dut zuei esateko… ekimena, besteak beste.
Goiz da oraindik egitasmo horien fruituez hitz egiteko. Hizkuntza-portaerak ez dira aldatzen egun batetik bestera –tira, bikote batean bai, hala izaten da askotan: erabaki eta egin; baina gizartean aldaketa horiek urteak behar dituzte–. Garbi ikusten dut gai honi lehentasuna ematen segitu beharko dugula datozen urteotan.
Zirimiriaren estrategian sinesten dut nik: mezuak etengabe zabaldu behar dira, goxo, askotariko, erakargarri… eta mezu horiekin, pixkana-pixkana, jendea zipriztindu, busti, blaitu…
Modu ez horren poetikoan esateko, lata ematen segitu beharko dugula, alegia
