Turismoak gora egin duen hainbat udalerri euskaldunetan, bisitariek euskararekiko duten ikuspegia aztertu du UEMAk, inkesten bidez. Jasotako erantzunetan joera argia ikusten da: bisitari ia guztiek eskertu egiten dute euskara ikustea edo entzutea, eta askok berariaz hautatzen du udalerri euskaldunetara etortzea, euskararekin topo egiteko. Bisitariren laurden bat Euskal Herritik dator, eta beste laurden bat Herrialde Katalanetatik.

UEMAren koordinatzaile Miren Segurolak, Ahize-AEK hizkuntza aholkularitzako Mikel Urdangarinek, eta Leitza, Goizueta, Areso eta Aranoko Euskara Zerbitzuko Kristina Urrutiak gaur aurkeztu dituzte datuak, Leitzako udaletxean hedabideen aurrean egindako agerraldian.

Kristina Urrutiak aipatuz duenez, Leitzaldean azken urteotan turismoaren inguruko kezka sumatu dute, bisitari asko iritsi delako azken urteotan Leitzaldera, eta batez ere bisitariek euskarareganako zer-nolako iritzia eta ikuspegia duten jakiteko beharra sumatu dute. Horren harira, euskararen inguruko azalpenak emateko esku-orriak prestatu zituzten, eskualde eta udalerri euskaldun batera zetozela erakutsi nahian bisitariei. Orduan jakin zuten UEMAko beste hainbat herrik ere antzeko gogoeta egin eta antzeko beharrak sumatu zituztela.

UEMAko koordinatzaile Miren Segurolak, berriz, udalerri euskaldunetan azken urteotan gai honen inguruan sortu den kezka eta eragiteko gogoa nabarmendu du: “Turismoak hizkuntzen erabileran eragina duela ohartuta, gaiari heldu eta eusakra turismo eskaintzan nabarmentzeko eta babesteko lanean hasi zen UEMA duela pare bat urte. Lantalde bat osatu genuen, eta euskara eskaintza turistikoaren ardatzetako bat izatea ezinbestekoa iruditu zitzaigun, monumentu historikoak, gastronomia edota baliabide naturalak nabarmentzen diren modu berean. Euskara ezkutatzeko eta erdarak nabarmentzeko joeraren aurrean, udalerri euskaldunen izaeraren ezaugarri nabarmenena euskara dela erakustea udalez udal harrotasunez hartu beharreko erabakia zela ikusi genuen. Gure postalik ederrena euskara dela, alegia”.

Segurolaren hitzetan, “turista eta bisitari asko jasotzen dituzten inguruetan, sektore batzuetan, euskara bigarren mailan uzteko eta erdarak nabarmentzeko joera ikusten da. Bisitariak, ordea, euskara ikustea eta entzutea eskertzen duela sinetsita, pertzepzioa zena datuetara ekartzeko beharra sumatu zuen UEMAk, eta horregatik erabaki zuen pasa den udan udalerri euskaldun batzuetan bisitariei inkestak egitea”.

Zehazki, Zumaia, Bermeo eta Leitzako Turismo bulegoetan, landetxeetan eta ostatuetan bisitariek erantzundako 727 inkestaren datuak aztertu ditu Ahize hizkuntza aholkularitzak, UEMAk eskatuta, udalerri euskaldunetara heltzen diren bisitariek euskararekiko duten pertzepzioa ezagutzeko. Turismoak gora egin duen hainbat lekutan erdarak nabarmentzeko eta euskara ezkutatzeko joera sumatzen den arren, datuek nabarmen erakusten dute bisitariek eskertu egiten dutela euskararekin topo egitea.

Ahize hizkuntza aholkularitzak landu ditu jasotako erantzun guztiak, eta bertako Mikel Urdangarinek datu esanguratsuenak nabarmendu ditu gaurko agerraldian. Besteak beste, bisitarien %95ek ez duela inolako arazorik izan euskararekin jakinarazi du. Erdiek baino gehiagok (%54), berriz, euskararekin izan duten harremana atsegin dutela edo asko gustatu zaiela erantzun dute.

%85 ondo konpondu da euskara hutseko errotuluekin
Hizkuntza paisaiari dagokionez, bisitari gehienek (%85) eskertu egin dute eta ondo konpondu dira errotuluak euskara hutsean topatu dituztenean.
Erantzunak ulertzeko, bisitarien jatorriari arreta jartzea ere giltzarrietako bat da. Izan ere, bisitarien laurden bat Euskal Herritik bertatik heltzen da, beste laurden bat Herrialde Katalanetatik, beste laurden bat Espainiatik eta gainerakoak oro har Frantziatik, Alemaniatik, Eskoziatik, Ingalaterratik, Galestik eta Herbeheretatik.

Bisitarien gehiengo handi baten jatorrizko herrietan, bi hizkuntza baino gehiago dira ofizialak, edo nolabaiteko babesa dute lurralde osoan edo zati batean.

Ondorio nagusia: euskara erakargarria da bisitarientzat

Honako ondorioak dira nabarmenenak:

Eremu euskalduna:  bisitari gehienek badakite euskal hiztun asko bizi den gune batera datozela, eta espero dute euskararekin topo egitea.

Euskara, akuilu: bisitari talde handi batentzat etortzeko arrazoia ere hori izan da: euskaraz bizi den herri baten bila etorri dira.

Deseroso, oso gutxi: oso gutxi izan dira deseroso sentitu direnak. %95ak ez du inolako arazorik izan euskararekiko.

Askorentzat, atsegina: askorentzat, aldiz, atsegina izan da, eta asko gustatu zaiela nabarmendu dute.

Euskararekin, eroso: gehienak eroso sentitu dira euskararekin izan dituzten harremanetan. %85ek eskertu egin du hizkuntza paisaian euskara aurkitzea.

Bisitarien zati handi bat, bertakoa: bisitarien zati esanguratsua Euskal Herritik bertatik dator. Beraz, negozioaren ikuspegitik ere kontuan hartzeko moduko xede taldea da, premia zein eskubide linguistikoak dituena.

Ondorioa: euskara amu erakargarria da bisitarientzat
Beraz, laburbilduz: euskara bertara etortzeko faktore bereizgarria da bisitari askorentzat (%31), eta ez da etortzeko oztopoa gainontzeko ia guztientzat. Datuek erakusten dute turismoak gora egin duen eta bisitariak ugaritu diren lekuetan euskara ezkutatzeak ez du zentzurik bizikidetzaren ikuspegitik, ezta negozioaren ikuspegitik ere.

Udazkenean, euskarari eta turismoari buruzko jardunaldia

UEMAk koordinatzaile Miren Segurolaren hitzetan, datu hauek eta lehen inkesta hauek pertzepzioa zena datuetarako ekartzeko ahalegina izan bada ere, oraindik lan asko dago egiteko arlo honetan. “Turismo sektorean euskara nabarmentzeko erabaki politiko ausartak behar ditugu, gaur egun egiten ari denaren kontrako norabidean, zehazki”.

Gai honek duen garrantzia eta estrategikotasuna ikusita, udazkenean euskarari eta turismoari buruzko jardunaldiak egingo ditu UEMAk, gaia sakonago aztertzeko eta turismo sektoreari zein erakunde publikoei euskara turismo eskaintzan nabarmentzeko beharra ikusarazteko.

Material osagarria:

· Ahize-AEK hizkuntza aholkularitzak UEMArentzat egindako txosten orokorra, datuekin eta ondorio nagusiekin (PDFa, 54 orrialde).

Gaurko agerraldia, osorik, entzungai:
· Prentsaurreko agerraldia, mp3an (soundcloud). · Bideoa: “Udalerri euskaldunak eta turismoa. Bisitarien iritzia euskararen inguruan”.


Gai honi buruzko informazio osagarria:
· Euskara ikustea, entzutea eta turismo eskaintzan nabarmentzea gustura hartu ohi dute bisitari gehienek (Berripapera, 2018ko abendua).
· Euskara turismo eskaintzaren erdigunera ekartzeko zenbait ekimen, udalerri euskaldunetan (uema.eus, 2017-07-05).
· Euskara eta turismoa lotzeko ekimenak landu dituzte Oriok, Zumaiak, Azpeitiak eta Nafarroako Gobernuak (argia.eus, 2017-07-06).
· Turistek euskararekiko duten iritzia jasotze aldera inkesta bat banatuko du Zumaiako Udalak (baleike.eus, 2017-07-05).
· Orioko Udalak euskararen erabilera bultzatu nahi du herriko taberna eta jatetxeetan (orio.eus, 2017-06-12).
· Turistek euskararekiko dute pertzepzioa jakin nahi du Zumaiako Udalak (Urola Kostako Hitza, 2017-07-07).